Beëindiging van overeenkomsten: Kan ik een overeenkomst vernietigen?

Het aangaan van een overeenkomst houdt in dat over en weer rechten en verplichtingen worden aangegaan met een andere partij. Het komt geregeld voor dat op enig moment een van beide partijen niet meer gebonden wil zijn aan de overeenkomst.

Het beëindigen van een overeenkomst kan op verschillende manieren. De wet voorziet in opzegging, ontbinding en vernietiging van overeenkomsten. In deze blog gaan we in op vernietiging van overeenkomsten.

Wettelijk stelsel – dwaling, bedrog, misbruik van omstandigheden en bedreiging
Het is niet mogelijk om zomaar een overeenkomst te vernietigen. Hier is een wettelijke grondslag voor nodig. De wet bepaalt dat je een overeenkomst kunt vernietigen in geval van:
1) Dwaling (geen goede voorstelling van zaken):
2) Bedrog (opzettelijk zaken verzwijgen of onjuiste mededelingen doen):
3) Misbruik van omstandigheden (een ander wordt door bijzondere omstandigheden bewogen tot het aangaan van een overeenkomst):
4) Bedreiging (een ander bewegen tot het aangaan van een overeenkomst door onrechtmatige bedreiging met enig nadeel):
Dit zijn de zogenaamde “wilsgebreken”: de overeenkomst is dan tot stand gekomen zonder dat partijen daadwerkelijk wilsovereenstemming hebben.

Dwaling
In de rechtspraak is dwaling het meest voorkomende wilsgebrek. Een overeenkomst is vernietigbaar wegens dwaling in geval van onjuiste inlichtingen, het achterwege laten van inlichtingen of wederzijdse dwaling bij het aangaan van de overeenkomst.

Uit de rechtspraak van de Hoge Raad volgt dat voor vernietiging niet is vereist dat de dwalende, indien hij wel een juiste voorstelling van zaken had gehad, in het geheel geen overeenkomst zou zijn aangegaan. Voldoende is dat hij niet op dezelfde voorwaarden zou hebben gecontracteerd.

Hoe vernietigen?
Vernietiging kan door een rechterlijke uitspraak, maar ook door een eigen, buitengerechtelijke, verklaring.

Rechtsgevolg vernietiging; let op bij schade!
Vernietiging heeft terugwerkende kracht. Dat betekent dat als een overeenkomst wordt vernietigd, de overeenkomst wordt geacht nooit te hebben bestaan. Alle prestaties die zijn verricht zullen als onverschuldigd betaald ongedaan moeten worden gemaakt.

De terugwerkende kracht betekent ook dat er geen sprake meer kan zijn van wanprestatie die recht geeft op schadevergoeding: immers de overeenkomst die niet werd nagekomen wordt door de vernietiging geacht nooit te hebben bestaan.

Conclusie
Weeg dus goed af of vernietiging de juiste optie is bij het beëindigen van een overeenkomst. Vooral als er ook een vordering tot schadevergoeding mogelijk is, is het goed de voor- en nadelen tegen elkaar af te wegen.

Hulp nodig bij het vernietigen, ofwel het anderszins beëindigen of opstellen van een overeenkomst? Wij helpen u graag.