Nieuwe Wet Bescherming Klokkenluiders aangenomen

Onder de huidige Wet Huis voor Klokkenluiders (Wet HvK) gold al dat een werkgever bij wie ten minste vijftig werknemers werkzaam zijn, een procedure moet vast te stellen voor het melden van een vermoeden van een misstand binnen zijn organisatie.

Op 24 januari 2023 is de Wet Bescherming Klokkenluiders (Wbk) aangenomen door de Eerste Kamer. Deze wet vervangt de Wet Huis voor Klokkenluiders. De nieuwe wet is een implementatie van een Europese Richtlijn. De Tweede Kamer was in december 2022 al akkoord gegaan met de nieuwe wet.

Wanneer gaat de nieuwe wet in?

• Overheidsorganisaties moesten vanaf de implementatiedeadline van de Europese Richtlijn (17 december 2021) al voldoen aan de nieuwe regels.
• Voor private werkgevers met 250 of meer werknemers geldt dat zij direct aan de Wbk dienen te voldoen met ingang van de inwerkingtreding. Bij koninklijk besluit zal worden bepaald wanneer de Wet bescherming klokkenluiders in werking treedt. Zij zullen dus op dat moment de interne regeling aangepast dienen te hebben!
• Kleine werkgevers (met 50-249 werknemers) hebben langer de tijd. In de Wbk is opgenomen dat deze werkgevers uiterlijk op 17 december 2023 dienen te voldoen aan de nieuwe wetgeving.

Om de omvang van de werkgever te bepalen tellen niet alleen reguliere werknemers mee maar degenen die 'in een ondergeschiktheidsrelatie tegen een vergoeding' arbeid verrichten (zoals b.v. opdrachtnemers).

Wie kan een melding doen als klokkenluider?
Onder de nieuwe wet geldt dat naast werknemers ook zzp'ers, uitzendkrachten en stagiaires of vrijwilligers een interne melding kunnen doen als zij een vergoeding ontvangen voor hun
werkzaamheden. Ook mogen zij onder de wet direct een externe melding doen, voorheen moest er eerst intern gemeld worden.

De kring van melders die een externe melding kunnen doen bij het Huis voor Klokkenluiders of een andere bevoegde instantie wordt groter, denk aan sollicitanten, aandeelhouders en leveranciers.

Ook wordt de kring van degenen die beschermd worden in geval van een melding groter, de regeling geldt voortaan namelijk ook voor vertrouwenspersonen en betrokken derden, zoals een collega of een familielid.

Welke verdere wijzigingen zijn van belang?
De nieuwe Wet bescherming klokkenluiders zorgt ervoor dat een bestaande regeling op meerdere punten zal moeten worden aangepast. Niet alleen het begrip 'werknemer' maar ook de definitie van 'misstand' wordt gewijzigd. Aan zowel de interne als externe meldprocedure worden strengere eisen gesteld, zoals een registratieplicht, het versturen van een ontvangstbevestiging, en het mogelijk maken van zowel een mondelinge als een schriftelijke melding.

Heeft de OR instemmingsrecht als het gaat om het wijzigen van een klokkenluidersregeling?
De OR heeft instemmingsrecht voor wat betreft het wijzigen, vaststellen of intrekken van een klokkenluidersregeling. Onder de nieuwe wet geldt verder dat als de werkgever geen OR maar wel een personeelsvertegenwoordiging heeft, de personeelsvertegenwoordiging moet worden betrokken. Heeft de werkgever ook geen personeelsvertegenwoordiging dan heeft de werkgever instemming nodig van meer dan de helft van de werknemers tenzij de procedure inhoudelijk is geregeld in de cao.

Wat betekent dit voor een werkgever?
Gelet op het voorgaande is het dus belangrijk om tijdig de regeling aan te passen en om de relevante medezeggenschapsorganen te betrekken. Uiteraard kan Meesterlijk u hierin bijstaan! Voor nadere informatie kunt u contact met ons opnemen.