De mediationclausule: verplichtend of niet?

Steeds vaker spreken contractpartners met elkaar af om geschillen te beslechten via mediation. Mediation wordt vooral gekozen wanneer partijen met elkaar verder moeten of willen. In tegenstelling tot het “conflictmodel”, inhoudende dat je geschillen door een rechter of arbiter laat beslechten. Als partijen voor mediation kiezen, is dat vaak weloverwogen en met de intentie om met elkaar te blijven samenwerken. Om een dergelijke keuze niet onder de druk van een lopend geschil te hoeven maken, wordt in commerciële contracten veelal een geschilbeslechting clausule op voorhand opgenomen.

Deze clausules worden veelal verplichtend vormgegeven: Geschillen dienen bij uitsluiting te worden voorgelegd aan rechter X. Ook wanneer partijen bewust kiezen voor mediation, wordt de clausule waarin partijen dit vastleggen soms op dezelfde manier (dus: verplichtend) vormgegeven. De vraag is of het juridisch gezien kan om mediation verplicht te stellen en of dat passend en wenselijk is voor mediation.

Kan mediation juridisch gezien verplicht worden gesteld?
Recent heeft de Hoge Raad geoordeeld dat een mediationclausule een verplichtend karakter kan hebben in die zin dat de clausule partijen verplicht mediation te beproeven voordat zij een gerechtelijke of arbitrage procedure starten (klik hier voor de uitspraak).

Of een mediationclausule een verplichtend karakter heeft, is een vraag van contractsuitleg die aan de hand van de Haviltex maatstaf moet worden beantwoord: het gaat dan om de betekenis die partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan de mediationclausule mochten toekennen en wat zij daarover redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten. Ook de vraag wanneer een partij haar medewerking aan het mediationtraject mag beëindigen is een kwestie van uitleg van de clausule. Dit valt vaak niet zo concreet af te leiden uit de mediationclausule.

Is een juridische verplichting passend en wenselijk voor mediation?
Wij zijn van mening dat het wenselijk is om een mediationclausule op te nemen in die zin dat partijen overeen komen dat zij daaraan eerst de voorkeur geven bij het ontstaan van een geschil. Het verplicht stellen ervan vergt wat ons betreft nadere afweging van de soort conflicten die tussen de betreffende contractspartijen kunnen ontstaan. Mediation is vooral kansrijk als beide partijen vrijwillig en gecommitteerd aan tafel verschijnen. Natuurlijk is het ook zo dat een aanvankelijk niet bereidwillige partij zich gedurende de gesprekken anders kan gaan opstellen. Maar aan de andere kant zien we ook dat het “formeel voor de vorm” doorlopen van een mediationtraject met een onwillige partij ook kan leiden tot verharding tussen partijen.

Al met al menen wij dat het overeenkomen van mediation in bepaalde gevallen van toegevoegde waarde kan zijn, maar dat partijen niet zonder meer zouden moeten kiezen voor het verplichten daarvan.

Wilt u verder sparren over de mogelijkheden van mediation of het opstellen van een goed contract? Neem dan gerust contact met ons op!